Quy định về giảm lượng khí thải các bon trong ngành vận tải biển (EEXI, CII).

Tại khóa họp thứ 76 (từ ngày 10-17/6/2021), Ủy ban Bảo vệ môi trường biển (MEPC) của Tổ chức Hàng hải quốc tế (IMO) đã thông qua Nghị quyết MEPC.328(76) về sửa đổi, bổ sung đối với Phụ lục VI "Các quy định về ngăn ngừa ô nhiễm không khí từ tàu" của Công ước Quốc tế về ngăn ngừa ô nhiễm do tàu gây ra (MARPOL), nhằm mục đích giảm cường độ các bon từ vận tải biển phù hợp với Chiến lược ban đầu về khí nhà kính của IMO. Sửa đổi, bổ sung này dự kiến có hiệu lực thi hành từ ngày 01/11/2022, đưa ra các quy định mới về Chỉ số thiết kế hiệu quả năng lượng đối với tàu hiện có (EEXI) và giảm Chỉ thị Cường độ các bon hoạt động của tàu (CII).

Trong đó, EEXI - Chỉ số thiết kế hiệu quả năng lượng đối với tàu hiện có (the Energy Efficiency Existing Ship Index - EEXI), đây là khung kỹ thuật để cải tiến hiệu quả năng lượng của thiết kế tàu. Do EEXI liên quan đến hiệu quả năng lượng từ thiết kế của tàu, nên các cải tiến đối với EEXI đạt được của tàu cụ thể có thể được thực hiện thông qua các sửa đổi kỹ thuật, chẳng hạn như giới hạn công suất động cơ/trục, cải tiến mũi tàu hoặc chân vịt, sử dụng nhiên liệu thay thế và/hoặc sử dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng (ví dụ như buồm). Các chủ tàu sẽ phải lập hồ sơ kĩ thuật EEXI của tàu và hồ sơ này sẽ phải được Chính quyền Hàng hải hoặc tổ chức được Chính quyền Hàng hải ủy quyền phê duyệt tại đợt kiểm tra hàng năm/trung gian/cấp mới đầu tiên của Giấy chứng nhận quốc tế về ngăn ngừa ô nhiễm không khí từ tàu (IAPP) sau ngày 01/01/2023. Việc tàu tuân thủ khuôn khổ EEXI sẽ được phản ánh trong Giấy chứng nhận quốc tế về hiệu quả năng lượng của tàu (IEEC).

Cùng với đó, CII – Chỉ thị Cường độ các bon hoạt động của tàu (Carbon Intensity Indicator - CII) quy định cường độ các bon hoạt động của tàu (tức là lượng phát thải các bon trên một đơn vị "công việc vận chuyển" hoặc quãng đường hoạt động trong một năm nhất định). Mỗi tàu cụ thể thuộc phạm vi áp dụng khuôn khổ CII sẽ được đánh giá cường độ các bon hàng năm (Xếp hạng CII - CII Rating) cho biết hiệu quả hoạt động của tàu so với năm trước. Xếp hạng CII của tàu trong một năm nhất định sẽ được thực hiện bằng cách theo dõi/lập thành hồ sơ cường độ các bon hoạt động thực tế mà tàu đạt được (CII hoạt động hàng năm đạt được - Attained Annual Operational CII), và sau đó so sánh số liệu này với cường độ các bon hoạt động yêu cầu mà tàu phải đạt được theo khuôn khổ CII (CII hoạt động hàng năm yêu cầu - Required Annual Operational CII). CII hoạt động hàng năm đạt được của bất kỳ tàu cụ thể nào phải được cải thiện hàng năm. Các tàu trong khuôn khổ CII phải sửa đổi Kế hoạch Quản lý hiệu quả năng lượng tàu (SEEMP) nâng cao hiểu quả và từ ngày 01/01/2023, bằng chứng về giảm cường độ các bon phải được nêu trong SEEMP hiện có của tàu được Chính quyền Hàng hải hoặc tổ chức được Chính quyền Hàng hải ủy quyền phê duyệt.

Hiện trạng các điều khoản liên quan đến các quy định về EEXI và CII trong các hợp đồng vận chuyển.

Như vậy với các quy định mới này, để đảm bảo các yêu cầu mà EEXI và CII đưa ra các chủ tàu sẽ phải đối mặt với bài toán về hiệu quả sử dụng nhiên liệu cùng với đó là các chi phí sẽ phát sinh thêm và tác động lớn đến hiệu quả kinh doanh của chủ tàu. Đây là một thách thức không nhỏ tới ngành vận tải biển nói chung cũng như các chủ tàu nói riêng. Vậy ngành vận tải biển đang chuẩn bị những gì và các điều khoản này sẽ được quy định trong hợp đồng như thế nào sẽ là mối quan tâm hàng đầu của chúng ta.

Nhìn vào các quy định này chúng ta thấy rằng “EEXI - Chỉ số thiết kế hiệu quả năng lượng đối với tàu hiện có” sẽ được quy định rõ ràng và đầy đủ hơn so với “ CII – Chỉ thị/chỉ số cường độ các bon” trong hợp đồng. EEXI được phê duyệt một lần và khá đơn giản vì yêu cầu chính là tuân thủ và sử dụng đường Giới hạn công suất động cơ (EPL) – đường Giới hạn công suất trục (ShaPoli). Còn khi đi sâu vào CII, việc thiếu các điều khoản thiết lập và phân chia trách nhiệm, nghĩa vụ và chi phí đặc biệt đối với tàu hàng khô chưa được chuẩn hóa, đây có thể là do điều khoản BIMCO CII bị trì hoãn, cũng như các về quy định về giảm khí thải chưa đạt được mục tiêu.

Nhìn chung đối với EEXI, hầu hết các chủ tàu đều nhận thức rõ ràng về quy định và cũng đã thực hiện, lên các kế hoạch cho các biện pháp để đánh giá và tuân thủ các quy định được yêu cầu. Tuy nhiên trong hợp đồng còn thiếu các điều khoản có thể do tàu đã tuân thủ mà không có sửa đổi. Đối với CII, điều cấp thiết cần được giải quyết trước tiên là các điều khoản cụ thể để đưa vào các hợp đồng thuê tàu chuyến (CP) và thuê định hạn (TC). Đồng thời việc chưa có sự phân chia trách nhiệm và xếp hạng CII giữa chủ tàu và người thuê tàu sẽ dẫn đến nguy cơ phải sửa đổi vật lý đối với tàu nếu được xếp hạng “E” hạng thấp nhất trong xếp hạng của CII.

Tổng kết lại, các quy định về EEXI và CII sẽ dẫn đến các nội dung cần thay đổi trong các hợp đồng vận chuyển tàu chuyến và cho thuê định hạn đối với các chủ tàu trong thời gian sắp tới. Nhiệm vụ cấp thiết là chúng ta phải nghiên cứu và dựa trên các kinh nghiệm có sẵn để đưa ra các điều khoản trong hợp đồng để thích ứng với các quy định này.

Các phân tích đánh giá chuyên sâu và lưu ý sẽ được VOSCO đưa ra trong bài viết kỳ sau của nội dung này. Xin chân thành cảm ơn!

Nguồn:

- Quy định về EEXI và CII – Cổng thông tin điện tử Cục đăng kiểm Việt Nam

-  Hiện trạng các điều khoản trong hợp đồng – Báo cáo phân tích Maersk Broker.