Diễn đàn Hàng hải Quốc tế của các Công ty Dầu mỏ (OCIMF) đã đưa ra sáng kiến về Chương trình Báo cáo Kiểm tra Tàu (SIRE) và áp dụng nó vào năm 1993, với mục đích đảm bảo duy trì các tiêu chuẩn mà các Oil Major đưa ra với ngành vận tải biển. Kể từ khi áp dụng, chương trình với bảng câu hỏi kiểm tra được tiêu chuẩn hóa nó đã rất hiệu quả trong việc cải thiện quản lý an toàn trên tàu chở dầu.
Mặc dù việc Vetting kiểm tra tàu là không bắt buộc nhưng nó có thể được coi là một yêu cầu thương mại cần thiết. Chủ tàu muốn có hợp đồng vận chuyển với các Oil Major bắt buộc phải thực hiện việc vetting tàu theo yêu cầu của họ. Trong một số hợp trường hợp, điều khoản vetting và kiểm tra tàu được đề cập trong các hợp đồng thuê tàu.
Vetting tàu thông qua chương trình SIRE là một phần quan trọng của quy trình kiểm tra, đánh giá tàu, nó là cơ sở để các Oil Major lựa chọn tàu. Chương trình Báo cáo Kiểm tra Tàu bao gồm:
- Bộ câu hỏi khai báo đặc tính tàu (VPQ)
- Bộ câu hỏi kiểm tra tàu (VIQ)
- Chương trình đào tạo và chứng nhận Thanh tra viên SIRE
- Hệ thống quản lý dữ liệu SIRE của OCIMF
Kể từ khi ra mắt phiên bản đầu tiên VIQ 1 vào năm 1993 đến nay, bộ câu hỏi kiểm tra tàu đã qua 7 lần điều chỉnh sửa đổi. Phiên bản hiện vẫn đang được sử dụng trong việc kiểm tra tàu là VIQ7.
Với việc Công nghệ số và trí tuệ nhân tạo đang phát triển mạnh mẽ và đã được áp dụng vào nhiều lĩnh vực trong cuộc sống nên OCIMF không đi ngoài xu thế này. Để đảm bảo các chương trình bắt kịp với sự thay đổi của nghành dầu khí, vào năm 2017, OCIMF đã thành lập Nhóm Chỉ đạo Chương trình Kiểm tra Tàu (VIP) và triệu tập các Nhóm công tác với nhiều chuyên gia để xem xét và cải thiện công cụ đánh giá rủi ro tàu chở dầu của SIRE.
Làm việc với ngành dầu khí, nhóm Dự án Kiểm tra Tàu của OCIMF đã phát triển một chương trình kiểm tra tàu nâng cao SIRE 2.0 và nó sẽ được thay thế chương trình SIRE 1.0 (VIQ 7) hiện có. Chương trình SIRE2.0 sẽ cung cấp thông tin chính xác hơn, nó cho phép các thành viên OCIMF và những Đánh giá viên đưa ra những đánh giá tốt hơn về chất lượng và khả năng hoạt động trong tương lai của một con tàu.
Chương trình SIRE 2.0 đã được đại tu vào quý 4 năm 2022 và nó sẽ được triển khai sau khi sửa đổi hoàn toàn quy trình kiểm tra. Chế độ SIRE 2.0 mới sẽ chạy song song với SIRE 1.0 (VIQ7) hiện tại trong khoảng thời gian 6 tháng cho đến khi nó được triển khai đầy đủ vào Quý 3 năm 2023.
Khi áp dụng SIRE 2.0 vào kiểm tra tàu thực sự là bước đột phá trong công nghệ kiểm tra tàu. Quy trình kiểm tra SIRE 2.0 đã chuyển từ chế độ kiểm tra thuần túy tập trung vào thiết bị và quy trình sang quy trình định hướng nhiều hơn đến yếu tố con người. SIRE 2.0 giờ đây sẽ tập trung chủ yếu vào thuyền viên trên tàu với việc đánh giá khả năng quản lý hiệu quả các khiếm khuyết, quy trình trên tàu và sự quen thuộc của thuyền viên với các nhiệm vụ được phân công cũng như với các quy trình liên quan của Công ty.
Quy trình SIRE 2.0 sẽ bắt đầu từ văn phòng, họ có trách nhiệm gửi phần lớn các thông tin cho Đánh giá viên trước khi anh ta lên tàu, do đó vẫn trong khung thời gian 8h của cuộc đánh giá nó cho phép Đánh giá viên có nhiều thời gian hơn trên tàu để tiến hành kiểm tra và phỏng vấn thuyền viên trên tàu.
Theo Quy trình kiểm tra SIRE 2.0, Thanh tra viên bắt buộc phải dành 2 ngày để xem xét các tài liệu của tàu theo yêu cầu trước khi lên tàu thực hiện kiểm tra.
Việc kiểm tra sẽ được tiến hành bằng cách sử dụng Máy tính bảng Ex-proof chuyên dụng được hỗ trợ bởi GPS để ghi lại các quan sát (Obs) và theo dõi tiến trình kiểm tra theo thời gian thực tế đánh giá trên tàu. Máy tính bảng theo dõi các bước đánh giá, vị trí GPS của Đánh giá viên trên tàu.
SIRE 2.0 đã giảm tổng số câu hỏi kiểm tra xuống còn khoảng 100 thay vì khoảng 300 câu hỏi (với VIQ7 hiện tại). Vì thế, Đánh giá viên sẽ có nhiều thời gian hơn để kiểm tra phần cứng, quy trình và các khía cạnh liên quan đến con người của từng câu hỏi vì tổng thời gian sử dụng trên tàu được quy định giống với SIRE hiện tại (VIQ 7).
Chương trình SIRE (VIQ7) hiện tại đang sử dụng bảng câu hỏi được tiêu chuẩn hóa, trong khi SIRE 2.0 sử dụng bảng câu hỏi được điều chỉnh cho phù hợp với hồ sơ rủi ro của từng tàu. Một bộ câu hỏi kiểm tra riêng dành cho từng tàu được tạo bởi một thuật toán chọn các câu hỏi từ ‘thư viện câu hỏi SIRE 2.0’. Chủ tàu, người điều hành và thủy thủ đoàn sẽ không thể đoán trước được những câu hỏi nào sẽ được đặt ra trong quá trình kiểm tra.
Các câu hỏi được đặt ra trong quá trình kiểm tra liên quan đến bốn lĩnh vực chính sau:
- Cốt lõi (Core) – những câu hỏi này liên quan đến rủi ro đáng kể trên tàu mà nó được theo dõi, xác định bởi OCIMF và sẽ được chỉ định cho tất cả các cuộc kiểm tra nếu có liên quan đến tàu được kiểm tra.
- Xoay vòng (Rotational) – các câu hỏi do thuật toán tạo ra sẽ được xoay vòng để đảm bảo rằng các câu hỏi không cốt lõi sẽ được đề cập trong một khoảng thời gian kiểm tra.
- Có điều kiện (Conditional) – câu hỏi cụ thể dựa trên thông tin về tàu, chẳng hạn như loại tàu, khu vực hoạt động, v.v.
- Chiến dịch (Campaign)– các lĩnh vực trọng tâm cụ thể từ OCIMF và các thành viên của nó. Điều này tương tự như việc các Quốc gia có cảng tiến hành các chiến dịch kiểm tra có mục tiêu trên các thiết bị cụ thể của các khu vực hoạt động.
Danh sách mục các quan sát (Obs) sẽ bao gồm cả Obs Tích cực và Obs Tiêu cực. SIRE 2.0 cho phép Đánh giá viên đưa ra nhiều Obs tiêu cực trong cùng một câu hỏi (trên công cụ Phần cứng/Quy trình/Phản hồi của con người).
Tất cả các thay đổi đối với các Obs đều được ghi lại bởi phần mềm của Máy tính bảng, do đó Oil Major sẽ theo dõi được quá trình một Obs được xóa.
Đặc biệt SIRE 2.0 cho phép Đánh giá viên có thể chụp ảnh các điều kiện quan sát được liên quan đến thiết bị/máy móc và tình trạng boong tàu bằng máy tính bảng. Đương nhiên máy tính bảng trang bị cho các Đánh giá viên đã được các bên chấp thuận cấp phép theo quy định.
Chủ tàu phải gửi một bộ ảnh tình trạng tàu lên cơ sở dữ liệu OCIMF trước khi kiểm tra và Đánh giá viên sẽ phải kiểm tra xác minh tình trạng thực tế khi kiểm tra trên tàu.
Các Obs tiêu cực từ lần kiểm tra trước sẽ được chuyển tiếp để Đánh giá viên xác minh rằng việc khắc phục của chúng.
Trong quá trình kiểm tra, Đánh giá viên sẽ phỏng vấn sâu rộng phần lớn thuyền viên liên quan đến các Quy trình của Công ty (Vào Không gian kín, Quy trình hàn cắt, Giấy phép làm việc trên cao, v.v.) cũng như hoạt động của thiết bị và máy móc. OCIMF xem xét các yếu tố con người như một yếu tố cốt lõi của chương trình SIRE 2.0, nêu rõ “con người là phần quan trọng nhất giúp con tàu hoạt động”.
Một phần quan trọng của quy trình SIRE 2.0 là trong cuộc họp khai mạc, Master phải cung cấp cho Đánh giá viên danh sách tất cả các lỗi đang mở (List of open defect). SIRE 2.0 yêu cầu tất cả các lỗi tồn tại trên tàu tại thời điểm kiểm tra, ngoại trừ lỗi đột xuất vào ngày kiểm tra, phải được đưa vào danh sách báo cáo lỗi mở. Trong trường hợp Đánh giá viên phát hiện một khiếm khuyết đối với cấu trúc hoặc máy móc/thiết bị mà nó chưa được tàu nhập vào hệ thống báo cáo khiếm khuyết, nhiều nhận xét tiêu cực sẽ được Đánh giá viên đưa ra.
Việc kiểm tra SIRE 2.0 sẽ được hoàn thành trên thiết bị máy tính bảng, điều này có thể cho phép mức đầu vào cao hơn khi so sánh với bảng câu hỏi trên giấy hiện có. Sau khi xác định một mục không tuân thủ, thanh tra viên sẽ đưa ra đánh giá về quan sát, bao gồm cả việc liệu đó có phải là do sự cố của thiết bị, quy trình hoặc yếu tố con người hay không. Máy tính bảng sẽ cung cấp cho thanh tra viên những thông tin bổ sung, chẳng hạn như thông tin trước khi kiểm tra và chi tiết về các quan sát được ghi lại trong các lần kiểm tra tàu trước đó. Điều này sẽ hỗ trợ thanh tra viên trong việc tổng hợp đánh giá khách quan hơn về con tàu.
Hiện nay các Chủ tàu đang phải chạy đua với thời gian để tìm hiểu, làm quen của với quy trình kiểm tra theo SIRE 2.0 cũng như công tác rà soát chuẩn bị để đảm bảo các tàu đáp ứng được các yêu cầu kiểm tra theo SIRE 2.0.
Capt. Nguyễn Đức Minh – VOSCO DPA
