1. TÁC ĐỘNG TỪ CUỘC TẤN CÔNG QUA ĐÊM CỦA ISRAEL VÀO IRAN: VẬN TẢI BIỂN TOÀN CẦU LẠI ĐỐI MẶT THỬ THÁCH MỚI

Cuộc không kích bất ngờ qua đêm của Israel vào các mục tiêu tại Iran đang gây ra nhiều lo ngại cho ngành vận tải biển quốc tế, vốn chưa kịp phục hồi hoàn toàn sau những xáo trộn kéo dài từ khủng hoảng Biển Đỏ.

Một trong những tác động tức thời và dễ nhận thấy nhất là khả năng xuất hiện trở lại của các phụ phí rủi ro chiến sự (war risk surcharges) đối với tàu thuyền ghé cảng tại khu vực Trung Đông (MEG). Điều này có thể khiến chi phí vận chuyển hàng hóa tăng vọt trong ngắn hạn, đặc biệt với các tuyến kết nối châu Á – châu Âu hoặc các luồng dầu thô và LNG qua vùng Vịnh.

Sự kiện này cũng khiến nhiều chủ tàu trở nên thận trọng hơn, một số thậm chí cân nhắc tạm thời tránh xa các cảng nằm trong khu vực căng thẳng, làm gián đoạn chuỗi cung ứng và gây áp lực lên các tuyến đường thay thế vốn đã quá tải. Trong bối cảnh xung đột tại Biển Đỏ vẫn còn âm ỉ và chưa có dấu hiệu kết thúc rõ ràng, nguy cơ gián đoạn tuyến hàng hải huyết mạch từ châu Á sang châu Âu và ngược lại tiếp tục tăng lên.

Tuy nhiên, theo phân tích từ giới chuyên gia quốc tế, nếu vụ tấn công lần này chỉ mang tính đơn lẻ, không kéo theo leo thang quân sự hoặc phản ứng trả đũa quy mô lớn từ Iran và các bên liên quan, thị trường có thể sớm ổn định trở lại trong vài tuần tới. Điều tích cực là ngành năng lượng hiện chưa bị ảnh hưởng, các mỏ dầu và tuyến vận chuyển dầu chính của Iran vẫn đang duy trì hoạt động như thường lệ, cho thấy ưu tiên tấn công của Israel dường như vẫn tập trung vào các mục tiêu quân sự như cơ sở tên lửa và chương trình hạt nhân.

Về tổng thể, tình hình này một lần nữa nhấn mạnh tính mong manh của hệ sinh thái vận tải biển toàn cầu trong bối cảnh địa chính trị phức tạp. Bất kỳ một biến động quân sự nào tại các khu vực trọng điểm đều có thể kéo theo sự xáo trộn lớn về luồng tuyến, chi phí logistics, và thời gian giao hàng. Các doanh nghiệp vận tải và xuất nhập khẩu cần chủ động đánh giá lại rủi ro tuyến đường, đồng thời xây dựng các kịch bản ứng phó linh hoạt nhằm đảm bảo chuỗi cung ứng không bị đứt gãy.

Nguồn tổng hợp: Fearnleys Research (06/2025), cùng phân tích tổng hợp từ các chuyên trang vận tải biển quốc tế.

 

2. GIÁ DẦU VÀ SẢN PHẨM TINH CHẾ TẠI CHÂU Á TĂNG MẠNH DO XUNG ĐỘT ISRAEL - IRAN

Giá dầu thô và các sản phẩm dầu tinh chế tại châu Á đã tăng vọt vào thứ Sáu, trong bối cảnh lo ngại gia tăng sau khi Israel tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran. Israel đã tiến hành không kích hàng chục mục tiêu tại Iran hôm thứ Sáu, mở ra nguy cơ về một cuộc xung đột lan rộng toàn khu vực, với mục tiêu ngăn chặn Tehran phát triển vũ khí hạt nhân.

Tính đến 9 giờ sáng (giờ Singapore)

• Hợp đồng dầu WTI giao tháng 7 đã tăng gần 6 USD lên mức 73,94 USD/thùng, sau khi chạm 74,04 USD/thùng – theo số liệu mới nhất của OPIS.
• Nỗi lo về khả năng Iran đáp trả khiến giá dầu Brent tăng lên 74,69 USD/thùng vào 10 giờ sáng tại Singapore, mức cao nhất kể từ ngày 1/4/2025 (khi đạt 74,79 USD/thùng), theo dữ liệu từ các công ty môi giới.

Khí hóa lỏng (LPG), Naphtha tăng vọt; biên lợi nhuận xăng giảm

• Hợp đồng hoán đổi propane khu vực Viễn Đông giao tháng 6 mở cửa ở mức khoảng 580 USD/tấn vào 9h30 sáng (giờ Singapore), tăng 35 USD/tấn so với phiên trước – theo dữ liệu từ OPIS.
• Giá hợp đồng hoán đổi xăng RON 92 giao tháng 6 tại châu Á cũng tăng mạnh 5,43 USD/thùng, lên 83,03 USD/thùng so với 77,60 USD/thùng trong phiên trước.
• Biên lợi nhuận crack spread của xăng RON 92 lại giảm xuống còn 7,386 USD/thùng từ 10,484 USD/thùng, phản ánh sự áp đảo của đà tăng giá dầu thô so với xăng trong đợt tăng giá này.
• Đối với naphtha, hợp đồng hoán đổi CFR Nhật Bản giao tháng 7 đã tăng vọt lên 616,25 USD/tấn vào 7h30 sáng, tương đương mức tăng gần 6% so với 579 USD/tấn một ngày trước đó – nhờ giá dầu thô tăng mạnh.

Rủi ro từ eo biển Hormuz

Một số nguồn tin bày tỏ lo ngại rằng nếu căng thẳng địa chính trị tiếp tục leo thang, Iran có thể chặn eo biển Hormuz – tuyến vận chuyển dầu thô và naphtha trọng yếu sang châu Á. Trong khi phần lớn lô hàng naphtha của Iran được xuất sang UAE, Trung Quốc là khách hàng lớn nhất của dầu thô Iran. Nếu nguồn cung bị gián đoạn, Trung Quốc có thể buộc phải tìm kiếm nguồn thay thế trên toàn cầu, đẩy giá dầu và các sản phẩm tinh chế tại châu Á lên cao.

• “Mọi chuyện vẫn còn quá sớm để kết luận, nhưng bất kỳ sự leo thang nào trong tương lai chắc chắn sẽ làm thị trường thêm vững giá,” một nguồn tin trong ngành chia sẻ, đề cập đến phụ phí rủi ro chiến tranh.
• “Tôi chưa thấy tác động ngay lập tức đến thị trường naphtha thực tế, nhưng chắc chắn các mức premium sẽ bị đẩy lên trong một thời gian,” một nguồn tin khác nói.
• Giá naphtha tăng cao có thể tiếp tục làm giảm biên lợi nhuận sản xuất ethylene – trong bối cảnh ngành hóa dầu vốn đã chịu áp lực do nhu cầu yếu, các nguồn tin cho biết.

Middle distillates và nhiên liệu hàng hải tăng lên mức cao nhất 4 tháng

• Cũng trong sáng thứ Sáu, các hợp đồng hoán đổi tháng gần nhất của nhiên liệu máy bay (jet fuel) và dầu gasoil tại châu Á đã tăng mạnh 8,7% - 8,8% lên lần lượt 89,61 USD/thùng và 91,73 USD/thùng – mức cao nhất kể từ tháng 2/2025.
• Giá crack spread của cả hai sản phẩm này cũng tăng nhẹ 1,3% - 2,0% lên lần lượt 14,88 USD/thùng và 16,23 USD/thùng, cao nhất từ cuối tháng 5. Diễn biến này cho thấy giá middle distillates tăng chủ yếu là do tác động từ dầu thô, thay vì sự thay đổi cung – cầu của chính nhóm sản phẩm này.
• Hợp đồng hoán đổi nhiên liệu hàng hải 380CST giao tháng 6 tăng gần 7% lên 477,16 USD/tấn lúc 10 giờ sáng, so với 446,25 USD/tấn vào 16h30 chiều thứ Năm (giờ Singapore). Trong khi đó, nhiên liệu rất ít lưu huỳnh (VLSFO 0,5%) tăng 5,7% lên 537,05 USD/tấn từ 508,25 USD/tấn trong cùng kỳ.

Giá cước vận chuyển 80.000 tấn nhiên liệu hàng hải từ vùng Vịnh Trung Đông sang châu Á dự kiến sẽ tăng từ mức 1,57 triệu USD/lần vận chuyển (theo chào giá hôm thứ Năm), do các chủ tàu đánh giá lại các phụ phí bảo hiểm và phí rủi ro chiến tranh. Một nhà môi giới tàu cho biết mức tăng hơn 10% là điều không bất ngờ.

Toluene tăng, phenol có xu hướng theo giá benzene

• Trong lĩnh vực hóa dầu, giá toluene tại châu Á đã tăng trong phiên giao dịch sáng thứ Sáu, với giá chào mua – chào bán tháng 7 dao động từ 710 - 770 USD/tấn FOB Hàn Quốc sau thông tin về vụ tấn công của Israel. Dù phần lớn nhà giao dịch vẫn thận trọng, một số bên đã bắt đầu thương lượng cho các lô hàng tháng 7 nhờ kỳ vọng giá tiếp tục tăng theo dầu thô. Giá toluene được OPIS định giá ở mức 684 USD/tấn FOB Hàn Quốc vào thứ Năm.
• Trong khi đó, giá phenol được cho là sẽ ít chịu ảnh hưởng trực tiếp từ giá dầu thô, mà sẽ biến động theo giá benzene – nguyên liệu đầu vào chính – trong ngắn hạn, theo ông Terence Peh, Giám đốc Cấp cao tại Chemical Market Analytics (OPIS). Ông cho biết: “Việc nguồn cung mới tham gia thị trường sẽ ảnh hưởng nhiều hơn đến giá phenol.”

Một nhà giao dịch phenol ở Đông Bắc Á nói: “Chúng tôi cho rằng sẽ có tác động nhất định đến cách thiết lập giá. Đến nay, giá benzene giao ngay đã tăng khoảng 30 USD/tấn so với hôm qua, và mức tăng tiếp theo sẽ phụ thuộc vào diễn biến của xung đột Israel – Iran. Hiện tại, tất cả các cuộc thương lượng giao ngay đối với phenol đã tạm ngừng.”

Về thị trường vận tải, một nguồn tin cho biết tình hình chung sẽ thắt chặt hơn do phụ phí rủi ro cao hơn và giá cước tăng khi vận chuyển hàng hóa tới khu vực Vịnh Trung Đông.

“Nguồn cung FOB từ Vịnh Trung Đông có thể bị gián đoạn nếu xung đột kéo dài, nhưng vẫn còn quá sớm để kết luận liệu đợt tăng giá sản phẩm lần này có chỉ là phản ứng tức thời của thị trường hay không,” một nhà phân tích nhận định.

“Tôi nghĩ các nhà giao dịch sẽ chờ xem có diễn biến leo thang nào trong cuối tuần này hay không,” nhà phân tích này nói thêm.

Nguồn: OPIS